Category Archives: Alba

Tha luchd na Gàidhlig a’ call earbsa ann am Bòrd na Gàidhlig

Posted on 03.10.19 by Bella Caledonia Editor

Tha luchd na Gàidhlig a’ call earbsa ann am Bòrd na Gàidhlig – feumaidh Riaghaltas na h-Alba coimhead gu geur air an dòigh anns a bheil a’ bhuidheann air a ruith, a-rèir Misneachd. Tha a’ bhuidheann-strì Misneachd a’ toirt seachad rabhadh an-diugh gu bheil luchd na Gàidhlig a’ call earbsa ann am Bòrd na Gàidhlig, […] Continue reading →

Posted in Alba, Gàidhlig, Ghetto na Gàidhlig, Scotland | Comments Off on Tha luchd na Gàidhlig a’ call earbsa ann am Bòrd na Gàidhlig

Na Dùthchannan Ceilteach – The Celtic Nations

Posted on 03.02.19 by Bella Caledonia Editor

The brilliant @ScotsGaelicfor has created this primer disentangling the various Celtic Nations flags and languages … 1. Cornwall is “a’ Chòrn.” Cornish (#Kernowek) is “Còrnais.” It’s very similar to Welsh and has around 500 – 600 speakers (we think). It’s been brought back from the brink and the number of speakers is growing so “neart […] Continue reading →

Posted in Alba, Celtic, Gaelic, Ghetto na Gàidhlig, GhettoNaGàidhlig | Comments Off on Na Dùthchannan Ceilteach – The Celtic Nations

Turasachd is Taigheadas

Posted on 31.07.18 by Steaphan

Carson a tha sinn fhathast a’ leantainn creideamh eaconomaigeach nua-libearalach ann am Breatainn, dòigh smaoineachaidh a bhrosnaich Thatcher is Regan? Gu dearbha, carson nach eil Alba deònach slighe eadar-dhealaichte a ghabhail? ’S tric a chluinnear mu staing taigheadais, anns an Eilean Sgitheanach gu sònraichte, sna làithean seo agus ràith thurasachd cho trang ’s a bh’… Continue reading →

Posted in Alba, eaconamaidh, Gàidhealtachd, Gnothaichean eile, Naidheachdan & Poileataigs, taigheadas, turasachd | Comments Off on Turasachd is Taigheadas

Diùltadh ann an dàta fuar 

Posted on 31.05.18 by Steaphan

Sgrìobh Marcas Mac an Tuairneir an aiste seo mar a fhreagairt don alt-naidheachd (seall air a’ cheangal seo) a nochd anns an National  o chionn ghoirid. Marcas Mac an Tuairneir Leugh mi le ùidh, an-dè, alt anns An Nàiseantach a thòisich le fianais a chur air shùilean dhomh gu bheil luchd-bhòtaidh ann an Sasainn, is dòcha, a’ fàs coma… Continue reading →

Posted in Alba, Gibraltar, Naidheachdan & Poileataigs, neo-eisimeileachd, Sasainn | Comments Off on Diùltadh ann an dàta fuar 

Mac Bheatha an lighiche & MacIlleEathain

Posted on 06.12.16 by Críostóir de Piondargás
Àras, Muile far an deachaidh am Peutanach a chéilidh air MacIlleEathainn

Tha Clann Mhic Bheatha, lighiche do Rìghrean Innse Gall agus Rìghrean nan Albannach ainmeil airson sàr-obair léighe thar nam bliadhnaichean. Tha e fìor gu bheil ainmean Mhic Bheatha ri leughadh air clàr nan oileanaich aig feadhainn de na h-oilthighean as motha ann an Roinn Eòrpa anns na Meadhan Aoisean, Salerno, Bologna, Monte Casino agus Montpellier nam measg.

Aig aon àm, ri linn sàr-obair Chlann Mhic Bheatha, bha a’ Ghàidhlig, aon de na trì cànanan eile, Laideann, Greugais agus Arabais a bhiodhte ga h-ùisneachadh airson sgrìobhainnean léighe.

Bhiodh Clann Mhic Bheatha a’ measgachadh sàr ionnsachadh léigh nam Meadhan Aoisean agus seann eòlas Gàidhealach nan luibhean. Ach a-réir coltais, cha chuireadh dòighean-obrach neo-ghnàthach dragh air feadhainn den Chlann, cho fhad ‘s a thoireadh iad toraidhean.

Latha a bha seo, latha a bha siud, bha bodach MacIlleEathain na leabhaidh fo bhuaidh tinneis. Thigheadh càirdean, companaich agus coimhearsnaichean a chéilidh air. 

Roimhe cheann fhada, dh’fhàs e seach searbh sgìth den tinneas agus an uiread de dhaoine a bhitheadh a’ tighinn a-staigh. “Cà’ bheil am Peutanach? Cuir fios air Mac Bheatha agus innis dha gu bheil mi nam leabaidh fo bhuaidh tinneas na galla seo!” Ars’ MacIlleEathain.

Sin na rinn iad. B’ ann á Àras ann am Muile a bha ‘m bodach a bha seo agus le sin, b’ e Seumas Mac Bheatha, an leighiche a tháinig fhaicinn. Dar a chaidh an lighiche don leabaidh thubhairt MacIlleEathain “O Mhic Bheatha, Mhic Bheatha an léighe! Tha pian mhór nam bhrù. Nach leighis sibh mi ma tha sibh comasach ri dhèanadh?”

Ceann tacain, dh’innse Mac Bheatha do MhacIlleEathainn gun robh fhios aige na bha ceàrr air. Bha othras na bhrù. Thubhairt Mac Bheatha gum biodh e comasach a leighis, ach bhitheadh aige ri falbh agus tilleadh ceann beagan làithean.

“O Mhic Bheatha, Mhic Bheatha, leis a’ phian mhór seo nam bhrù agus sluagh aig cois mo leapa, chan faigh mi cadal samhach. Feumaidh gu bheil thu comasach rudeigin a dhèanamh?” Arsa MacIlleEathain.

“Nist.” Arsa Mac Bheatha. “Tha aona rud ann, ach bhitheadh agam ri tilleadh ceann beagan làithean fhathast.” “Ceart” Arsa MacIlleEathain. “Dèanaibh na dh’fheumas sibh” Agus sin na rinn Mac Bheatha.

Sheas Mac Bheatha air beulaibh an teine agus chuir a chùl ris a’ ghealbhan mhór agus rinn e cac. Theas Mac Bheatha an cac anns an teine gus nach robh ann ach pùdar dubh. Chruinnich an lighiche am pùdar agus chuir e ann am measair dubh e agus chroch e e air leabaidh MhicIlleEathain.

“Ceart” Ars’ am Peutanach. “Tillidh mi ceann beagan làithean agus fhad ‘s a chrochas am measair seo air bhur leabaidh, théid bhur leighis, agus fàsaidh sibh nas làidir.” Agus dh’fhàg an lighiche.

An ath latha, mar as àbhaist, tháin’ an sluagh, tháin’ na càirdean, caraidean agus coimhearsnaichean a chéilidh air a’ bhodach bhochd. Dh’iarr fear dhiuch air a’ bhodach “Dé am pùdar dubh anns a’ mheasair dhubh seo a tha a’ crochadh air bhur leabhaidh MhicIlleEathain?”

“O” Arsa MacIlleEathain “Chan e ach leighis a th’ ann. Thug Seumas Mac Bheatha, an lighiche, e dhomh agus thubhairt e gun téid mo leighis agus gum fàs mi nas làidir.” Dh’aithnich am fear an t-ainm Seumas Mac Bheatha, leis cho ainmeil ‘s a bha comas an teaghlaich. Bha annas aige den ‘léigh’ a bha seo cho làidir, ghabh e blasad dheth. 

Mhothaich am bodach na rinn e agus rinn e fìor ghaire mhór ris an duine. Bha e a’ ghàire cho làidir, bhrist am bodach othras na bronn agus dh’fhalbh a’ phian mhór. 

Roimhe cheann tacain, mar a gheall e dha, thill Mac Bheatha. Dar dh’innse am bodach dha na thachair cha tubhairt an lighiche ach “Nach b’ i an fhìrinn a dh’innis mi dhuibh?” agus dh’fhalbh e.


 Continue reading →

Posted in Alba, argyll, Beaton, Gaelic, Gàidhlig, Highlands, Medicine, Mull, Scotland | Comments Off on Mac Bheatha an lighiche & MacIlleEathain

Celtic FC: ‘S Ann Orra a Tháinig an Dà Latha

Posted on 02.12.16 by Críostóir de Piondargás
Brendan Rodgers agus Sgiobair Scott Brown le Cupa Lìg na h-Albann.

Chan eil ach beagan a’ bharrachd air 6 mìosan bhon uair a chur barrachd air deich mìle luchd-leantainn Celtic fàilte air Bredan Rodgers. 
Ged nach eil an latha blàth ud anns an Òg-mhios cho fada ás ar cuimhne, tha cùisean a’ chomann air atharrachadh gu mór. 

Bhon uair a chaidh an naidheachd gu bàrr gum bitheadh Brendan Rodgers na mhanaidsear Celtic, tha am brosnachadh air a bhith gabhaltach. Cha tug stiùireadh Rodgers mealladh-dòchais do na luchd-leantainn idir.

  
Bheir an Cupa Lìg na h-Albann deagh eisimpleirean dhuinn de na h-atharrachaidhean aig Celtic, far an bhuannaich Celtic a’ chiad gheall-dùbhlain na bliadhna, agus a’ chiad fhearr de chùrsa-dreuchdRodgers.
A bharrachd air a’ chuairt dheireannach, far an do chìosnaich iad an dara sgioba as fheàrr anns an dùthaich, cha do leig Celtic fiù ‘s aon tadhal thairis troimhe ‘n cho-fharpais. Bhitheadh seo do-chreidsinneach an-uiridh agus ’s ann air Celtic a tháinig an dà latha.
Tha e fìor gun do rinn feadhainn de na cluicheadairean ùra diubhair mhór, Moussa Dembélé agus Scott Sinclair nar measg, ach ’s e leasachadh nan cluicheadairean a tha iongantach.
Nam fàgadh Scott Brown, Seumas Forrest no Stiùbhairt Armstrong an comann cha bhiodh móran dubh an aghaidh. Bha meall ag aontachadh gun robh làithean as fheàrr Brown seachad, agus nach robh an dithist eile comasach ri cluich aig an ìre as àirde gu cunbhalach.
Tha Brown fhéin air a bhith soilleir dar a thubhairt e gur e Rodgers a rinn a diubhar am bliadhna, agus esan ràdh gu bheil cùisean gu tùr eadar-dhealaichte bhon uiridh. An-déidh sia mìosan le Rodgers aig an stiùir agus tha Brown air a bhith fear de na cluicheadairean as fheàrr aig ìre UEFA Champions League. Tha Forrest a’ cumail a-mach cluicheadair £12m air a’ bheing agus tha Armstrong, a bha a’ strì gu mór an-uiridh, air a bhith cho chofhurtail ‘s a ghabhas ann am meadhan na pàirce.

Dar a fhuair e dreuchd Celtic, gheall Ronny Deila do luchd-leantainn Celtic gum faiceadhiadnòs cluiche luatha, a bhitheadh stéidhichte air fàsadh gu h-àrd. Cha táinig aisling Deila gu buil, ach fo stiùireadh Rodgers, tha iad a’ faicinn dòigh cluiche den leithid a bha a dhìth.

Bha seo follaiseach aig Pàirc Hampden DiDòmhnaich. Dh’fheuch Obar Dheithean ri shuidhe gu domhain. Ged a tha e coltach gun robh am manaidsear MacAonghais ‘n dòchas gum faigheadh iad cothrom no dhà nan dèanadh Celtic mearachd, cha tabhair sin idir.

Thug Obar Dheithean spàs gu leòr do Celtic agus ’s ann anns an t-suidheachadh seo a chìthear toraidhean obair Rodgers. B’ urra do Celtic am ball a ghluasachd gu furasta, a’ brùthadh Obar Dheithean fàd an fheasgair.

An-uiridh, chaidh Celtica chàineadh agus bhathar ag ràdhainn gun robh iad an urrachd ri tadhail Leigh Griffiths gu ìre mór. Am bliadhna, tha Celtic air a bhith a’ sealltainn gun tig tadhail bho chluicheadairean eile, agus bho àiteachan eile air a’ phàirc.

Chan iongantach gun táinig a’ chiad agus an dara thadhal bho taobh a-muigh a’ bhogsa agus Obar Dheidhinn a’ suidhe cho domhain. Sheall Celtic gun robh iad ceart cho cunnartach bho nas fhaide na ochd slatan deug.

Chan ann air a’ phàirc a-mhàin a chìthear leasachaidhean ach troimhe ‘n chomann air fàd. Tha am frithealadh aig geamaichean nas dlùithe ri àireamhan nach fhacaidh sinn bho linntean Gòrdan Strachan agus Màrtainn Ó Niall. A-réir coltais, tha an comann air dlùth ri ticeadan-seusain a chreic.

Gu dearbh tháinig guthan eu-dòchasach nam meadhanan gu barr. A-réir seann chluicheadair Celtic, Andy Walker, cha chuir Brendan Rodgers ach bliadhna na dhà seachad aig Ceann na Pàirce mus till do Prìomh-lìg Shasannaich.
Theagamh gu bheil Walker ceart, aig a’ cheann thall, cha do chuir José Mourinho fhéi’ barrachd air trì bliadhna seachad aig aon chomann. Theagamh, gu bheil seo mar a tha cùisean le manaidsear anns na làithean seo.

A dh’aindheoin seo, ma tha Walker agus a leithid airson ball-coise na h-Albann a bhrosnachadh, bhiodhte a’ smaoineachainn gum biodh e toilichte gu bheil manaidsear den leithid Rodgers ann an Albainn gun a bhith a’ smaoineachainn mu dheidhinn an uair a dh’fhalbhas e.

Dar a chuir Brendan Rodgers fàilte air an t-sluagh a chruinnich aig Ceann na Pàirce DiDòmhnaich, bha e soilleir gu bheil dlùth-cheangal aige ris a’ chomann agus a’ choimhearsnachd anns a bheil e stéidhichte.

Có aige a tha fios cho fad ‘s a bhitheas Brendan Rodgers ag obair ann an Albainn ach feumaidh luchd-leantainn Celtic luach a chur air cho fad ‘s a tha e ann. Tha e fìor nach bi manaidsearan a’ fuireach aig comainn fad ùine mhór gu h-àbhaist. Air an làimh eile, tha e ceart cho fìor nach e manaidsear àbhaisteach a th’ ann an Rodgers agus nach e comann àbhaisteach a th’ ann an Celtic.

Tha mi ‘n dòchas gun còrd a dhreuchd aig Celtic ri Brendan Rodgers. Còrdaidh i riumsa gun teagamh sam bith. Continue reading →

Posted in Alba, Celtic, Celtic FC, football, Gàidhlig, Scotland, Scottish Gaelic, Sport | Comments Off on Celtic FC: ‘S Ann Orra a Tháinig an Dà Latha

Bhideo Gàidhlig leis an Oifigear Riaghlaidh #gaidhlig

Posted on 01.12.16 by Oifigear Gàidhlig

Mar phàirt de Sheachdain Gàidhlig na Pàrlamaid, tha sinn aot bhideo ùr a chlaradh leis an Oifigear Riaghlaidh a’ feuchainn beagan abairtean Gàidhlig. Rinn e fìor mhath! AlasdairAir a chur ann an: Cànan, Gabhail pàirt, Gàidhlig, Oifigear Riaghlaigh, Uncategorized Tagged: alba, Gaelic, Gàidhlig, scottish Continue reading →

Posted in Alba, cànan, Gabhail pàirt, Gaelic, Gàidhlig, Oifigear Riaghlaigh, scottish | Comments Off on Bhideo Gàidhlig leis an Oifigear Riaghlaidh #gaidhlig

BBC Alba: 10 Beachdan – Pàirt 3: Dràma

Posted on 08.11.15 by Críostóir Piondargás
Cleasaichean Bannan: Prògam math ach a bheil gu leòr de leithd ann?

Ged a thathar air Bannan a chuir a-mach, tha mi nam bheachd gu bheil barrachd dràma a dhìth oirnn. Feumaidh sinn meal an naidheachd air BBC Alba. ‘S e a’ chiad phrògram den leithid anns a’ Ghàidhlig bho cheann iomadh bliadhna. Tha fear eile den leithid, Machair, fhathast tarraingeach do luchd-coimhid. Chì sinn ma tha Bannan cho tarraingeach ceann 20 bliadhna.

Theagamh nach bi a h-uile duine a’ gabhail leam, ach theirinn gu bheil e air a bhith soirbheachail. Ach, seo far bheil mo ghearrain. Ged a tha Bannan reusanta math, am bu chòir dha a bhith an t-eisimpleir dràma as fheàrr againn? Theirinn-sa cha bu chòir.

Tha dràma air leth cudromach airson na Gàidhlig agus mion-chànanan eile den leithid. Chan eil ach 60,000 dhinn air feadh na h-Albann, agus anns an latha an-diugh, tha mòran dhinn a’ fuireachd anns a’ Ghalltachd, ann an àiteachdan far nach eil a’ Gàidhlig na cànan na coimhearsnachd. Le seo, tha e air leth cudromach gum meadhanan na Gàidhlig a’ tabhairt dhuinn eisimpleirean de Ghàidhlig nàdarra.

Dar a tha mise ag amharc air dràma, tha mi airson rudan fhaicinn a tha a’ tabhairt dhomh eisimpleir de chànan a tha beò, làidir, agus nàdarra; dualchainntean, gnàthasan-cainnte fiù ‘s droch-chainnt.

Chan fheum sinn cnap airgid a thilg air pròiseactan ùra. Tha FilmG air a bhith a’ sealltainn dhuinn gu bheil daoine comasach agus deònach gu leòr ann. Tha meall dhiuch ann.

Rudeigin a bhrist mo dhùil gu mór, ‘s e film goirid a chaidh a dhèanamh airson FilmG beagan bliadhnaichean air ais, Siubhlachan. Bhuannaich e co-fharpais FilmG, rinn iad a’ chiad phàirt den t-sreath agus cha do rinn iad dad an-dèidh làimh. ‘S e prògram gu tarraingeach a bh’ ann, gu math eadar-dhealaichte bhon a h-uile rud eile a bh’ againn aig an àm, agus a th’ againn an-diugh.

‘S mar sin, glé mhath. ‘S math a rinn sibh. Tha Bannan math. Ach… an e sin e? Feumaidh gu bheil barrachd bheagan ann. Cha bu chòir do Bhannan a bhith na phrògram as fheàrr a th’ againn. Bu chòir dha a bhith na phàirt mhath de shreath prògraman dràma eile.
Continue reading →

Posted in Alba, bbc, BBC Alba, Gaelic, Gàidhlig, Scotland, TV | Comments Off on BBC Alba: 10 Beachdan – Pàirt 3: Dràma

#Gàidhlig agus Bancadh anns an RA

Posted on 07.10.15 by Social Media Alba (Glasgow)

Ged a tha e math gu bheil ùidh aig daoine eile ann an cuisean na Gàidhlig eile mar fhoghlam, tha ùidh agamsa ann an cleachdadh na Gàidhlig ann an gnothachas agus gnìomhachais. Tha cleachdadh na Gàidhlig ann am bancadh a’ fas… Continue Reading → Continue reading →

Posted in Alba, Ball-Pàrlamaid, Bancadh, BP, Cairt Eòrpach nam Mion-Chànan, Coimisean Mhic a' Ghobhainn, Cuimrigh, gnìomhachas, gnothachas, poileasaidh Gàidhlig, poileataigs, Stewart McDonald MP | Comments Off on #Gàidhlig agus Bancadh anns an RA

BBC Alba: 10 Beachdan – Pàirt 2: Spòrs

Posted on 22.07.15 by Críostóir Piondargás
“Woof!” Am b’ urra do BhBC Alba eisimpleir Eairdsidh a leanachd?

Dar a bha mise na b’ òige, bu mhath leam na prògraman ball-coise a bh’ againn oidhche h-Aoine. ‘S e Scotsports: Extra Time a bh’ aig STV agus Sportscene a bh’ aig BBC.

Bhitheadh iad a’ dèanadh ro-ràdh roimhe gheamannan na deireadh-sheachaine.

Chan eil Scotsport idir againn tuillidh, agus sguir BBC a’ cur Scotsport a-mach oidhche h-Aoine bho cheann blianaichean. Bu mhór nam beud.

‘S e rudeigin a bhios iad a’ dèanadh gu math aig Radio nan Gàidheal, bhithinn a’ moladh Spòrs na Seachdain gu mór, ach nach b’ urra dhuinn rudeigin den leithid a dhèanadh airson Tbh?

Bheir e cothrom dhuinn beagan de na geamaichean bhon t-seachdain ‘s a chaidh fhaicinn (Tha còraichean aig a’ BhBC cheana).

Tha fhios againn gu bheil spòrs tarraingeach do luchd na Beurla cuideachd, fiù spòrs anns a’ Ghàidhlig.

A’ bharrachd air ball-coise, bhiodh e cothrom ann gus geamannan eile a thaisbeanadh. Tha sinn a’ faicinn gu bheil camanachd-deighe a’ fàs nas motha, agus tha ceithir sgiobannan againn ann an Albainn.

Camanachd? B’ àbhaist dhaibh beagan dhìth a shealltainn air Sportscene air a’ BhBC, sna 80an (A-réir m’ athair!) Tha mi cinnteach gu bheil meall daoine eile de mo leithid, daoine aig a bheil ùidh ann an camanachd, ach cha bhi iad ag amharc oirre gu bitheanta.

Feumaidh BBC Alba a bhith a’ feuchainn beàrnan a lìonadh. Có aig a tha fios? Ma tha e soirbheachail, theagamh gum bi Jonathon Watson a’ tarraing à Ailig O’Henley agus Iain MacAonghais aig a’ bhliadhn’ ùir! Continue reading →

Posted in Alba, bbc, BBC Alba, Gaelic, Gàidhlig, Scotland, TV | Comments Off on BBC Alba: 10 Beachdan – Pàirt 2: Spòrs